Cemil Aydın, olağanüstü detaylarla dolu bu mukayeseli modern dünya tarihi çalışmasında, Avrupa’nın evrenselleşmesini mümkün kılan değerleri bizzat değersizleştirdiği emperyalizm siyasetine tepki olarak doğan iki önemli fikri ve siyasi akımı; Osmanlı pan-İslamcılığı ve Japon pan-Asyacılığını bir arada değerlendiriyor.
(TANITIM BÜLTENİ)
Gerçekleştirdikleri reformlara rağmen 19. yüzyıl boyunca Osmanlı’nın ve Japonya’nın Batılı güçler tarafından Oryantalist imgelerle nitelenip dışlanması bu iki ülkenin kimliğini ve imajını hiç olmadığı kadar Doğululaştırırken, Müslüman ve Japon entelektüeller sömürgeleştirilmiş halklarla Asya’nın ve İslam dünyasının aşağılanma yüzyılından çıkışı için bir dizi işbirliği arayışına girişmiştir. Reformcu Asyalılar arasında hızla ilgi gören Batı-karşıtlığı, Aydınlanmacı “evrensel Batı”ya değil, ırkçı “sömürgeci Batı”ya esaslı bir eleştiri getirirken bir yandan da pan-Afrikacı, Bolşevik ve Batının içinden Batıyı eleştiren müttefikler kazanmış; mazlum halklar hak ve özgürlük talepleriyle sömürgeci “Batının çöküşü”nü zorlamıştır. Ancak “Doğu’nun uyanışı” beklenenden çok başka bir seyir izlemiş; pan-Asyacı ve pan-İslamcı hareketler zamanla farklı milliyetçi projelerin hizmetine girmiştir.
Tanzimattan Tokyo Savaş Suçları Mahkemesine uzanan “uzun yüzyıl”ı zihin açıcı bir berraklıkta anlatan Asya’da Batı-Karşıtlığı Siyaseti, Hindistan’ın, Mısır’ın, kısmen Çin’in sömürgeleştirilmesinden Japonların 1905’te emperyal Rusya’yı mağlup etmesinin yarattığı küresel heyecana, Türk Kurtuluş Savaşından Asya halklarının özgürleşmesine uzanan büyük bir dönüşüm çağının Avrupa-merkezcilikten azade bir anlatımını sunuyor.
İngilizcede yayınlandığı 2007’den bu yana modern dünya tarihi sahasında çokça tartışılıp uluslararası ilişkiler literatüründe büyük etki uyandıran bu görkemli eser, Türkiye’deki tartışmalara da yeni perspektifler kazandıracaktır…
CEMİL AYDIN
1969 doğumlu olan Cemil Aydın Chapel Hill’deki North Carolina Üniversitesinde tarih profesörüdür. Lisans öğrenimini Boğaziçi Üniversitesinde, yüksek lisansını İstanbul Üniversitesinde tamamladıktan sonra ikinci yüksek lisansını (1997) ve doktorasını (2002) Harvard Üniversitesinden almıştır. Aydın, doktora tez araştırması sırasında Tokyo Üniversitesinde misafir araştırmacı, Harvard Akademisi ve Princeton Üniversitesinde ise doktora-sonrası araştırmacı olarak çalışmalarını sürdürmüştür. Cemil Aydın, George Mason Üniversitesinde çalıştığı dönemde Vural Ak İslam Araştırmaları Merkezinin kurucu direktörlüğünü üstlenmiştir.
Cemil Aydın’ın 2007’de Columbia Üniversitesi Yayınlarından çıkan The Politics of Anti-Westernism in Asia [Asya’da Batı-Karşıtlığı Siyaseti], 2017’de Harvard Üniversitesi Yayınlarından çıkan The Idea of the Muslim World [Türkçesi: İslam Dünyası Fikri, Alfa Yayınları, 2021] ve 2019’da İtalyanca yayınlanan Il lungo Ottocento: Una storia politica internazionale (Piccola Biblioteca Einaudi Mappe) adlı kitapları bulunmaktadır. Ayrıca Aydın’ın on dokuzuncu yüzyıl dünya tarihi konusundaki çalışması Beck ve Harvard Üniversitesi Yayınlarının A History of the World [Dünya Tarihi] kitap dizisinin dördüncü cildinde yayınlanmıştır. Columbia Üniversitesi Yayınlarının Küresel Tarih dizisinin ve Modern Intellectual History dergisinin yayın kurulunda yer alan Cemil Aydın’ın kitap ve makaleleri Japonca, Almanca, İtalyanca gibi çeşitli dillere çevrilmiştir.