Evrim Ağacı’ndan şüpheciler için el kitabı

Evrim Ağacı internet sitesinin yazarları Arsel Berkat Acar ve Çağrı Mert Bakırcı’nın kaleme aldığı Şüphecinin El Kitabı – Bilgi Çağında Gerçeği Bulmak kitabı, Ginko Bilim Yayınevi tarafından yayımlandı. 

Evrim Ağacı internet sitesinde kitabın amacı, okuyucuyu bilimsel şüphecilik kültürüyle donatmak ve böylece bilimin “baş döndürücü” dünyasına yapacağı yolculukta, alet çantasının çok daha zengin olmasını sağlamak olarak açıklanıyor. 

Kitabın ana konusu, sağlıklı dozda ve bilimsel temellere dayalı şüpheciliğin neden önemli olduğu ve ülkemizdekiler başta olmak üzere tüm dünyada yaşanan birçok “tartışma” kisvesi altındaki “kavga”yı nasıl çözebileceği üzerine. Kitapta bilimsel şüphecilik nedir, sahtebilim nedir, bilim ile sahtebilim arasındaki farklar nelerdir, neyi doğru kabul etmemiz gerektiğini nasıl biliriz, argüman nasıl üretilir, argüman üretirken sıkça düşülen mantık safsataları nelerdir, gündelik yaşamda sıklıkla duyduğumuz iddialara nasıl bilimsel olarak yaklaşabiliriz; gibi soruların yanıtları aranıyor. Kitabın daha teorik ve felsefi kısımlarını Çağrı Mert Bakırcı, daha pratik ve gündelik yaşama uygulanan kısımlarını -özellikle de iddia analizlerini- Arsel Berkat Acar yazmış. Her iki yazar da bir diğerinin bölümünde düzeltmeler ve geliştirmelerde bulunmuş.

Kitap fikrinin nasıl ortaya çıktığı sorusuna yazarlardan Arsel Berkat Acar şu yanıtı veriyor: “Editörlüğünü Çağrı M. Bakırcı’nın üstlendiği Evrenin Karanlığında Evrimin Işığı (2017) kitabını aldıktan sonra daha öncesinde kaleme aldığım Skeptikler Kılavuzu makalesini açıp, ‘Bunu neden bir kitap haline getirmiyoruz?’ diye düşünmüştüm. 2012 senesinde Skeptikler sayfasını kurduğumdan beri (Evrim Ağacı’na geçiş sürecinde yayından kaldırıldı) hayallerimden biri her zaman bir kitap çıkarmaktı ve bunu gerçekleştirmek için de doğrudan -hazır bu konuda tecrübe kazanmış olan- Çağrı’yla görüştüm. Onca yoğunluğuna rağmen iki saniye bile sürmeden ‘Yapalım!’ demesiyle iş ciddiye bindi. Zaten bilimsel metodolojiyi ve hatalı iddiaları ele alma konusunda bir eser hazırlamayı düşünüyordu, bu sebeple daha iyi bir zamanlama olamazdı sanırım.

Evrim Ağacı platformunun sahtebilim ve bilimsel şüphecilik köşesiyle ilgilendiğim için, tüm bölümlerin omurgasını oluşturmam daha doğru olacaktı, böylece Çağrı da bunların üzerinden rahatlıkla geçecek, bildiklerini ekleyecek ve yazılanları revize edecekti. Onun değerli bilgi birikimi ve katkıları olmadan çok eksik bir iş yapmış olurdum. Her bakımdan eşit derecelerde iki yazarın da emeğinden çıkacak bir çalışma haline dönüştü. Benim bu kitap içerisinde eleştirdiğim konulara eskiden inanmış olmam ve Çağrı’nın akademik hayattaki ilerlemeleri ve bilimle iç içe olması bu çalışmayı ne fazla katı ne de fazla yumuşak yapmıştır. Bu yüzden kitabın sadece bilimseverler ve şüpheciler için değil, her okura hitap edecek şekilde hazırlandığını söyleyebilirim.”

Beş bölümden oluşan kitabın ilk üç bölümü teorik açıklamalara ayrılmış. birinci bölümde “Bilimsel Şüphecilik” kavramı tartışılırken ikinci bölümde “Sahtebilim” adı altında bilimsel gibi görünen olgular irdeleniyor. “Mantık Safsataları” başlığı altındaki üçüncü bölümde ise en sık karşılaşılan yanılgılara yer verilmiş. 

“İddialar ve Olası Açıklamalar” başlığını taşıyan dördüncü bölüm ise kitabın ilginç ve eğlenceli kısmını oluşturuyor. “En Yaygın İddialara Şüpheci Bir Bakış Açısı” tanımıyla sunulan bölümde yanıt bulabileceğiniz iddialar şöyle sıralanmış:

• 11 Eylül Saldırıları: Kulelerin Yıkılmasında Uçaklar Yeterli Miydi?
• 13 Sayısı: Uğursuzluğun Bir Sayısı Olabilir Mi?
• 21 Aralık 2012 Kehaneti: Bir Kıyamet Kopacak Mıydı?
• 21 Gram: İnsan Ruhunun Bir Ağırlığı Var Mı?
• 51. Bölge: ABD Hükümeti Uzaylıları Bizden Saklıyor Mu?
• Abydos Helikopteri: Antik Mısır’da İleri Teknolojiye İşaret Mi?
• Akupunktur: İğne Tekniği İşe Yarıyor Mu?
• Antarktika’da Gizli Nazi Üssü: Gerçek Mi, Kurgu Mu?
• Antik Mısır Duvarındaki Çizim: Uzaylılar Olabilir Mi?
• Antikythera Mekanizması: Antik Çağların Bilgisayarı Mı?
• Apollo Görevleri: İnsanlar Gerçekten Ay’a Ayak Bastı Mı?
• Aromaterapi: Zihin, Beden ve Ruhu Güzel Kokularla Tedavi Etmek Mümkün Mü?
• Aşı Karşıtlığı: 21. Yüzyılın Tehlikesi Mi?
• Astral Seyahat: Ruhumuzla Gezintiye Çıkabilir Miyiz?
• Astroloji: Yıldızlar Kaderimizi Belirliyor Mu?
• Atlantis: Suların Altında Kaybolmuş Bir Medeniyet Mi?
• Aura ve Kirlian Fotoğrafçılığı: Bedenimizin Görünmez Alanları Var Mı?
• Baalbek Megaliti: Romalılar Bu Ağır Taşları Nasıl Hareket Ettirdi?
• Bermuda Üçgeni: Gemiler Gizemli Bir Şekilde Kayboluyor Mu?
• Çakralar: Bedenimizde Gizli Enerji Noktaları Var Mı?
• Uçak İzleri: Tepemizden Yağan Bir Tehlike Mi?
• Düz Dünya: NASA Bize Yalan Mı Söylüyor?
• Ekin Çemberleri: Uzaylıların Bize Mesajları Mı Var?
• Evrim İnkârcılığı: Yaratılışçılık, Evrim Kuramı’na Alternatif Olabilir Mi?
• İklim Değişimi İnkârcılığı: Gezegenimiz Ne Diyor?
• İlluminati: Dünyayı Yöneten Bir Kukla Efendisi Mi?
• Mısır Piramitleri: Uzaylı İnşaatı Mı, İnsanlık Başarısı Mı?
• Muallak Taşı: Havada Asılı Duran Kaya Görüntülendi Mi?
• Pakal’ın Roketi: Mayalılar Uzaya Mı Çıktı?
• Reptilianlar: Liderlerimiz Uzaylı Sürüngenler Mi?
• Saksaywaman: Bu Duvarlar İnsan İşçiliği Mi?
• Suyun Gizli Mesajı: İçtiğimiz Su, Sesimizi Dinliyor Mu?
• UFO’lar: Dünya Dışından Ziyaretçilerimiz Mi Var?

Kitabın, “Argümanların Değeri” adını taşıyan son bölümünde ise sahtebilimin zararları ve bu konu üzerine yapılan tartışmalara yer veriliyor. Kitap kaynaklar ve ileri okuma önerileri ile sona eriyor.